بررسی تنوع ژنتیکی و بیماری زایی جدایه‏ های قارچ magnaporthe salvinii، عامل بیماری پوسیدگی ساقه برنج در استان مازندران

بیماری پوسیدگی ساقه برنج یکی از شایع‏ترین عوامل قارچی بیماری زای این محصول، در ایران و اکثر کشورهای تولید کننده برنج بوده که هرساله خسارت زیادی را به تولید این محصول وارد می کند. عامل این بیماری قارچ هتروتال magnaporthe salvinii (anamorph: sclerotium oryzae) می‏باشد. برای بررسی تنوع مورفولوژی، ژنتیکی و بیماری زایی این گونه، نمونه‏برداری به صورت تصادفی از استان مازندران به عمل آمد. نمونه‏ها بر روی محیط کشت wa کشت داده شد. به دنبال آن با روش نوک هیف عمل خالص‏سازی انجام گردید و تعداد 45 جدایه جداسازی و برای مطالعات بعدی مورد استفاده قرار گرفت. جدایه‏ها بر روی محیط کشت pda دارای رنگ پرگنه خاکستری تیره متمایل به سیاه و سختینه‏های کروی و نیمه کروی سیاه رنگ بودند. بررسی تنوع مورفولوژی جدایه‏ها و تجزیه و تحلیل داده‏ها با نرم‏افزار sasنشان داد که بر اساس اندازه‏گیری سرعت رشد در 13 گروه و اندازه‏گیری قطر سختینه‏ها در 23 گروه و از نظر اندازه طول و عرض کنیدی در یک گروه قرار گرفتند. بیشترین قطر مربوط به جدایه sa.2 از ساری و کم‏ترین قطر مربوط به جدایه f.1 از فریدونکنار بود. بزرگ ترین سختینه مربوط به جدایه a.13 و کوچک ترین سختینه مربوط به جدایه a.1 از آمل بودند. برای بررسی آزمون بیماری زایی، از برنج رقم اهلمی طارم استفاده شد. علائم بیماری 10 روز بعد از آلودگی ثبت گردید. تجزیه داده‏ها نشان داد که جدایه‏ها در سه گروه قرار دارند. جدایه‏های be.32، ra.1 و a.22 به ترتیب متعلق به شهرستان‏های بهشهر، رامسر و آمل شدت بیماری زایی بیشتری را از خود نشان دادند. مطالعه تنوع ژنتیکی جدایه‏ها، با چهار نشانگر up به صورت انفرادی انجام شد، که جدایه‏ها در نه گروه ژنتیکی طبقه‏بندی شدند. نتایج این تحقیق نشان می‏دهد که در بین جدایه‏های به دست آمده در استان تنوع ژنتیکی نسبتاً بالایی وجود دارد ولی بین شدت بیماری زایی و تنوع ژنتیکی و مورفولوژی رابطه مستقیمی مشاهده نشد.